Cùng
điểm qua top 10 câu hỏi thường gặp về cao huyet ap sau đây để hiểu hơn về cao
huyet ap và có biện pháp phòng tránh kịp thời, hiệu quả để đảm bảo suc khoe
tốt.
Ví dụ nếu
huyết áp khi đang nghỉ ngơi có trị số là 120/80 milimét thủy ngân (mm Hg) thì
áp lực mạch là 40 tức sự chênh lệch giữa 120 và 80. Một số bệnh có thể làm tăng
áp lực mạch, ví dụ như bệnh ở van động mạch chủ, thiếu máu nặng và cường tuyến
giáp.
Nhưng
nguyên nhân quan trọng nhất gây tăng áp lực mạch là tình trạng xơ cứng và viêm
động mạch chủ, động mạch lớn nhất của cơ thể. Bệnh có thể do cao huyet ap hay
có mảng bám mỡ trên thành các động mạch (gây xơ vữa mạc máu). Sự chênh lệch
giữa trị số huyết áp tâm thu và trị số huyết áp tâm trương càng lớn thì thành
mạch có thể đã xơ cứng và tổn thương càng nhiều. Có bằng chứng cho thấy rằng áp
lực mạch có thể là một chỉ số báo hiệu tốt về tình trạng tim, nhất là ở người
cao tuổi.
Nhưng
huyết áp tâm thu là chỉ số báo hiệu tốt nhất đối với những người trên 50. Với
những người trên 60, áp lực mạch trên 60 mm Hg là bất thường. Điều trị cao
huyet ap thường có thể làm giảm được áp lực mạch.
Có phải chỉ những người cao tuổi mới lo bị cao huyet ap?
Mặc dầu người có tuổi có nguy cơ bị cao huyet ap lớn hơn nhưng họ không phải là đối tượng duy nhất; cả trẻ em cũng có thể bị cao huyet ap. Đừng cho rằng còn trẻ thì không cần quan tâm kiểm tra định kỳ huyết áp hay cần phải thay đổi lối sống như bỏ hút thuốc lá hay duy trì cân nặng lành mạnh. Bất cứ ai cũng có thể bị cao huyet ap.
Đang khoẻ
mạnh thì không cần quan tâm đến huyết áp?
Cao huyet
ap có đặc tính là không gây ra dấu hiệu hay triệu chứng gì, vì vậy người ta mới
gọi đó là kẻ giết người thầm lặng. Nếu chỉ căn cứ vào cảm giác khoẻ mạnh để coi
là mình có huyết áp bình thường là không đủ. Cách duy nhất để biết có cao huyet
ap không là kiểm tra huyết áp. Nhiều nước công nghiệp tỷ lệ cao huyet ap chiếm
đến gần một phần ba dân số, ở Mỹ ít nhất có 65 triệu người bị cao huyet ap.
Cao huyet
ap chỉ xảy ra ở những luôn phải sống căng thẳng và có nhiều stress?
Ai cũng
có thể bị cao huyet ap dù tính cách như thế nào. Nếu bạn có cuộc sống luôn phải
tranh chấp, căng thẳng và lo lắng thì không nhất thiết là bạn sẽ bị cao huyet
ap. Ngược lại, dù bạn luôn sống vô tư trầm tĩnh, ung dung tự tại thì cũng không
phải sẽ đưọc miễn dịch với bệnh.
Kiểm soát
stress vẫn là một yếu tố quan trọng vì những hoàn cảnh có nhiều stress có thể
làm cao huyet ap tạm thời; theo thời gian những stress liên tục xảy ra hay đi
kèm với cao huyet ap sẽ gây tổn thương các động mạch, cho tim, não, thận và
mắt.
Nếu không ăn mặn thì không lo bị cao huyet ap?
Ăn ít muối là một phần quan trọng để kiểm soát huyết áp. Mối người cần ăn dưới 2.4 g muối mỗi ngày, tương đương với một thìa cà phê. Lượng muối như vậy là cho cả ngày, không phải là lượng ăn thêm trong bữa ăn. Đồ hộp dùng cho bữa ăn và các thực phẩm chế biến khác thường có nhiều muối. Cho nên nếu đọc nhãn thực phẩm để biết lượng muối, bạn sẽ ngạc nhiên là mình đã ăn quá quy định.
Cao huyet
ap không được điều trị sẽ gây ra những hậu quả gì?
Thành
động mạch chịu áp lực quá tải do cao huyet ap gây ra có thể làm tổn thương
nghiêm trọng nhiều cơ quan quan trọng của cơ thể.
Nói
chung, huyết áp càng cao hay càng để lâu không kiểm soát thì tổn thương càng
lớn. Nếu không biết huyết áp của mình thì cần được thầy thuốc kiểm tra. Có ý
thức về huyết áp và biết cần phải làm gì nếu có huyết áp cao sẽ giúp phòng ngừa
được các biến chứng nghiêm trọng do huyết áp cao có thể gây ra như đột quỵ, suy
tim, nhồi máu cơ tim, suy thận, mù loà.
Nếu là
người trưởng thành và không có lịch sử cao huyet ap, định kỳ bao lâu cần được
kiểm tra huyết áp?
Nếu huyết
áp bình thường, dưới 120/80 mmHg thì cần được kiểm tra huyết áp ít nhất 2 năm 1
lần hoặc mỗi lần gập thầy thuốc theo hẹn. Nếu có tiền sử cao huyet ap hay nếu
có bệnh nào đó như tiểu đường, bệnh tim, bệnh thận thì cần được kiểm tra thường
xuyên hơn.
Nếu cao huyet ap thường gập trong các thành viên gia đình thì bạn cũng sẽ bị cao huyet ap?
Cao huyet ap là bệnh có thể tránh ngay dù có lưu hành trong gia đình. Thường có thể phòng ngừa cao huyet ap bằng những biện pháp sau: duy trì cân nặng hợp lý; luôn có lối sống năng động; ăn nhiều hoa quả và rau; giảm ăn mặn; hạn chế rượu hay bỏ hoàn toàn. Nếu trong gia đình lưu hành bệnh cao huyet ap thì ngay từ bây giờ cần có những bước phòng ngừa để không bị cao huyet ap sau này; hỏi ý kiến thầy thuốc về những việc cần làm để giảm nguy cơ.
Nguyên nhân chính gây cao huyet ap?
Những yếu tố của lối sống như hút thuốc lá, stress… có thể góp phần gây ra cao huyet ap nhưng với hầu hết mọi người thì cao huyet ap không rõ nguyên nhân. Một số yếu tố góp phần gây cao huyet ap lại không thể kiểm soát được như tuổi tác, chủng tộc, tiền sử gia đình nhưng có thể kiểm soát được nhiều yếu tố nguy cơ khác như béo phì, sử dụng thuốc lá và rượu, ăn mặn hay ít vận động.
Nếu huyết
áp luôn tốt khi đo ở nhà nhưng lại luôn cao khi đo tại phòng mạch hay bệnh viện
thì có đáng lo không?
Có thể do
hội chứng áo choàng trắng tức cao huyet ap tạm thời mỗi khi gặp thầy thuốc với
tâm trạng lo lắng. Thầy thuốc sẽ giúp xác định đó là cao huyet ap chỉ xảy ra
khi đi khám bệnh hay có bệnh cao huyet ap thực sự. Tuy huyết áp vẫn bình thường
khi đo ở nhà nhưng vẫn nên kiểm tra thường xuyên hơn và vẫn nên theo chế độ
kiểm soát huyết áp như thay đổi chế độ ăn, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu, thực hành
vận động và giảm stress.
Thuốc là
tất cả những gì cần thiết để chữa cao huyet ap?
Không nên
cho rằng chỉ có thuốc mới giảm được cao huyet ap. Thay đổi lối sống cũng rất
quan trọng, ví dụ như chế độ ăn nhiều rau quả, đi bộ hàng ngày và không hút
thuốc lá. Thay đổi lối sống còn có thể làm cho thuốc hiệu quả hơn và đôi khi có
thể làm giảm huyết áp đủ để giảm liều lượng thuốc hàng ngày.
Để giảm
huyết áp, cần vận động thân thể ít nhất một giờ mỗi ngày?
Ít nhất
30 phút tập thể dục vừa phải hàng ngày hay 5 ngày mỗi tuần có thể giúp phòng
hoặc kiểm soát cao huyet ap. Nếu quá bận thì chia làm nhiều lần mỗi lần 10
phút. Hoặc để ôtô xa cơ quan; xuống xe buýt trước vài bến đỗ để đi bộ; nửa giờ
lau rửa xe, lao động ở vườn nhà…cũng có ích.
Thuốc
uống tránh thai có làm cao huyet ap không?
Thuốc
uống tránh thai thường gây cao huyet ap một chút nhưng không đủ để làm cao
huyet ap trên mức bình thường. Nguy cơ phát triển huyết áp cao sẽ cao hơn nếu
phụ nữ dùng thuốc tránh thai uống do đó thầy thuốc thường yêu cầu phụ nữ kiểm tra
huyết áp 6 tháng một lần. Phụ nữ cũng sẽ có nguy cơ cơ lớn hơn bị cao huyet ap
nếu 35 tuổi trở lên và hút thuốc lá khi dùng viên thuốc tránh thai.
Bài viết liên quan: